Αν και έχουν συντελεστεί θετικά βήματα για την πρόσβαση στη φαρμακευτική καινοτομία, οι προκλήσεις συνεχίζουν να παράγουν στρεβλώσεις, διατηρώντας το κλίμα αβεβαιότητας και δυσκολίας στην προβλεψιμότητα της δαπάνης. Αυτό υπονομεύει την ενίσχυση των επενδύσεων στον τομέα του φαρμάκου. Υπάρχουν όμως μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης στον τομέα των κλινικών μελετών. Με ολιστική προσέγγιση του ασθενούς είναι εφικτό να έχουμε αποτελεσματικά προγράμματα ώστε να θεραπεύονται περισσότεροι ασθενείς, πιο αποτελεσματικά.
Ο συντονιστής της συνεδρίας, ο κ. Κώστας Αθανασάκης, Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας του Τμήματος Πολιτικών Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, έθεσε προς συζήτηση το ζήτημα της συνεδρίας, που εστίασε στις τεχνολογικές καινοτομίες στην υγεία. Επισήμανε ότι από την δεκαετία του 1960, οι νέες τεχνολογίες έχουν οδηγήσει στις αυξήσεις των δαπανών του συστήματος υγείας. Τα ζητήματα σχετικά με την αξιολόγηση και τη χρηματοδότηση της καινοτομίας στο πλαίσιο των περιορισμένων πόρων είναι από τα πλέον ουσιαστικά στην πολιτική υγείας.
Στην συνέχεια, ο κ. Αθανασάκης παρουσίασε την εισηγήτρια, κ. Ελισάβετ Προδρόμου, Γενική Διευθύντρια στην Bristol Myers Squibb. Στην παρουσίασή της «Ιδιωτικές πρωτοβουλίες για την προσέγγιση των ζητημάτων πρόσβασης και εμποδίων στην καινοτομία στην Ελλάδα», η κ. Προδρόμου μίλησε για την αξία της φαρμακευτικής καινοτομίας που μεγιστοποιείται και διευρύνεται όταν διασφαλίζεται η καθολική και η απρόσκοπτη πρόσβαση ασθενών. Βασισμένα στα στοιχεία της EFPIA (2016-2019), o μέσος όρος αναμονής για πρόσβαση των ασθενών στα καινοτόμα φάρμακα στην Ελλάδα εκτείνεται στις 447 ημέρες, που απέχει κατά πολύ από τις 180 ημέρες που θέτει η ευρωπαϊκή νομοθεσία για το φάρμακο.
Ωστόσο, τόνισε ότι έχουν συντελεστεί θετικά βήματα για την πρόσβαση στη φαρμακευτική καινοτομία. Για παράδειγμα, η εισαγωγή της συνυπευθυνότητας μέσω του μηχανισμού του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), η επιτάχυνση των διαδικασιών αξιολόγησης, ο ξεχωριστός προϋπολογισμός και τα εμβόλια και τέλος, ο συμψηφισμός επενδύσεων R&D με μέρος του clawback.
Οι προκλήσεις όμως συνεχίζουν να παράγουν στρεβλώσεις και ανησυχούν ιδιαίτερα τη βιομηχανία, επισήμανε η κ. Προδρόμου, παραθέτοντας τις κυριότερες από αυτές. Η διαπραγμάτευση επικεντρώνεται στο κόστος και όχι στην αξία της τεκμηριωμένης καινοτομίας. Οι πολιτικές στοχεύουν αποκλειστικά στον έλεγχο της δαπάνης και όχι στην αντιστοίχιση του δημόσιου budget με τις πραγματικές ανάγκες. Συνεχίζεται το πληθωριστικό και οριζόντιο μέτρο του clawback μέχρι το 2025, παρά την εισαγωγή του όρου περί συνυπευθυνότητας. Η λογική αυτή αποτυπώνεται και στον πρόσφατο νόμο του Υπουργείου Υγείας με το να συμπεριλαμβάνει το ύψος του clawback στα κριτήρια διαπραγμάτευσης. Υπάρχει ένα κλίμα αβεβαιότητας και δυσκολίας στην προβλεψιμότητα της δαπάνης που υπονομεύει την ενίσχυση των επενδύσεων στον τομέα του φαρμάκου, κατέληξε η κ. Προδρόμου.
Στη συνέχεια η ομιλήτρια αναφέρθηκε στις προτάσεις της φαρμακευτικής βιομηχανίας για μεταρρυθμίσεις της «επόμενη ημέρας» της πανδημίας. Αυτές περιλαμβάνουν: 1) αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης σύμφωνα με την αύξηση του ΑΕΠ, 2) αξιοποίηση των κεφαλαίων για την αντιμετώπιση της πανδημίας στη χρηματοδότηση της δαπάνης κυρίως στο νοσοκομειακό περιβάλλον, 3) επίσπευση της διαδικασίας διαπραγμάτευσης, 4) ηλεκτρονική συνταγογράφηση στα νοσοκομεία, συνοδευόμενη από αυστηρή εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων, και 5) ενίσχυσης της διείσδυσης των γενοσήμων.
Η κ. Προδρόμου έκλεισε με τρεις προτάσεις με στόχο τον περαιτέρω συντονισμό δυνάμεων για μια εξορθολογισμένη και στοχευμένη φαρμακευτική πολιτική. Πρώτον, την καθολική διαδοχή της Επιτροπής Παρακολούθησης της Φαρμακευτικής Δαπάνης με γνωμοδοτικό και εποπτικό ρόλο. Δεύτερον, ένα ευέλικτο σχήμα στο οποίο να προΐσταται το Υπουργείο Υγείας και να συμμετέχουν ΕΟΦ, ΕΟΠΥΥ, ΗΔΙΚΑ, ΚΕΣΥ, ΙΦΕΤ, Επιτροπή Διαπραγμάτευσης, ΕΕΦΑΧ και οι εκπρόσωποι της φαρμακοβιομηχανίας. Τρίτον, τη διασφάλιση του ουσιαστικού ρόλου του Εθνικού Παρατηρητηρίου Φαρμακευτικής Πολιτικής, με έμφαση στην εκχώρηση πρόσβασης στα RWD σε πραγματικό χρόνο.
Στη συνέχεια πήρε τον λόγο η κ. Πένυ Ρέτσα, Director Market Access & External Relations στην AbbVie. Στην παρουσίασή της με θέμα «Η Φαρμακευτική καινοτομία ως ‘συνταγή’ για καλύτερη υγεία και οικονομία», δήλωσε ότι έχουμε να πάρουμε πάρα πολλά διδάγματα από τη φαρμακευτική καινοτομία δίνοντας ως παράδειγμα τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού.
Ύστερα αναφέρθηκε σε πέντε διαφορετικά μέτρα που απαιτούν πολιτική βούληση αλλά μπορούν να προσφέρουν πρόσβαση στην φαρμακευτική καινοτομία: τη δημιουργία ταμείου φαρμακευτικής καινοτομίας, τη δημοσίευση της θετικής λίστας κάθε δυο μήνες, την ενίσχυση της επιτροπής διαπραγμάτευσης και της επιτροπής ΗΤΑ, την αύξηση πρόσβασης στην πληροφορία και τέλος, την αναγωγή της χώρας σε κέντρο αριστείας κλινικών μελετών και μελέτης RWE.
Η κ. Ρέτσα ολοκλήρωσε την παρουσίασή της αναφέροντας ότι η Ελλάδα έχει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης στον τομέα των κλινικών μελετών. Η χώρα μας υπολείπεται σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπλήρωσε, και η ανάπτυξη των κλινικών μελετών μπορεί να δημιουργήσει περισσότερες αναπτυξιακές πρωτοβουλίες από την πλευρά της φαρμακοβιομηχανίας.
Τελευταίος πήρε τον λόγο ο κ. Δημήτριος Νίκας, Διευθύνων Σύμβουλος της Medtronic Hellas, ο οποίος μίλησε με θέμα την «Παροχή βελτιωμένων αποτελεσμάτων υγειονομικής περίθαλψης μέσω αποτελεσματικών συνεργασιών με τον ιδιωτικό τομέα». Αναφέρθηκε σε μια διαφορετική προσέγγιση του κόστους στον τομέα υγείας (δαπάνης υγείας) και πώς μπορούμε να το προσεγγίσουμε ώστε να δώσουμε χώρο στην καινοτομία.
Ο κ. Νίκας είπε ότι μέσω της εταιρείας Medtronic Hellas, γίνονται αναλύσεις για να δημιουργηθούν ενέργειες σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Αναφέρθηκε σε τέσσερις βασικούς πυλώνες στους οποίους εξετάζονται οι ΣΔΙΤ: την εκπαίδευση των γιατρών, την ενδυνάμωση του συστήματος υγείας, τη βιομηχανοποίηση του Market Access, και την έρευνα και ανάπτυξη. Αυτές οι ενέργειες μπορούν να γίνουν αποτελεσματικές όταν έχουμε σχέδιο, δηλαδή έναν οδικό χάρτη με συγκεκριμένους στόχους. Θα πρέπει να είμαστε ανοιχτοί σε ιδέες, να υπάρχουν ισορροπίες στο σύστημα υγείας, τόνισε ο ομιλητής. Να υπάρχει ανάλυση του οικονομικού συστήματος ώστε να μπορούμε να προσελκύσουμε τα κενά που υπάρχουν στα θεραπευτικά μονοπάτια των ασθενών. Έτσι θα μπορούμε να επιλέξουμε τους σωστούς συνεργάτες για να σχεδιάσουμε μελλοντικούς στόχους.
Ο κ. Νίκας έκλεισε την παρουσίασή του δηλώνοντας ότι θα πρέπει να κοιτάξουμε ολιστικά το μονοπάτι του ασθενούς για να καταφέρουμε να έχουμε αποτελεσματικά προγράμματα ώστε να θεραπεύονται περισσότεροι ασθενείς με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.
